Konut Yapı Kooperatifi Nedir, Nasıl Kurulur?
Konut Yapı Kooperatifi Nedir, Nasıl Kurulur?
Konut Yapı Kooperatiflerinin Önemi ve Anasözleşme Detayları
Konut yapı kooperatifleri, özellikle düşük ve orta gelirli bireylerin konut sahibi olmasını kolaylaştıran önemli sosyal yapılar olarak dikkat çeker. Bu kooperatifler, ortaklarının konut ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla kurulur ve faaliyetlerini yürütür. Bu yazıda, konut yapı kooperatiflerinin kuruluş süreci, tüzel kişilik kazanması, anasözleşme değişikliği, görev ve yetkileri gibi konular detaylı bir şekilde ele alınacaktır.
Kuruluş ve Tüzel Kişilik Kazanımı
Kuruluş: Konut yapı kooperatiflerinin kuruluşu, belirli bir prosedür izlenerek gerçekleştirilir. Anasözleşmede isimleri, uyrukları, adresleri ve taahhüt ettikleri sermaye payları gösterilen kişiler tarafından, 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu hükümlerine göre değişir ortaklı, değişir sermayeli ve sınırlı sorumlu bir konut yapı kooperatifi kurulmuştur.
Tüzel Kişilik Kazanması ve Anasözleşme Değişikliği: Kooperatif, ticaret siciline tescil ile tüzel kişilik kazanır. Tescilden önce kooperatif adına iş ve işlem yapanlar, bu işlemlerden şahsen ve zincirleme olarak sorumludurlar. Anasözleşmede yapılacak değişiklikler de kuruluştaki usule tabidir.
Unvan, Merkez ve Süre
Unvan: Kooperatifin unvanı, "Sınırlı Sorumlu [Kooperatif Adı] Konut Yapı Kooperatifi" olarak belirlenir. Bu unvan, kooperatifin hukuki kimliğini tanımlar ve tüm resmi belgelerde kullanılır.
Merkez: Kooperatifin merkezi, belirlenen ilde yer alır. Bu merkez, kooperatifin yönetim ve işletme faaliyetlerinin yürütüldüğü ana yerdir.
Süre: Kooperatifin süresi, anasözleşmede belirtilen yıl kadar belirlenir. Bu süre, kooperatifin faaliyetlerini sürdüreceği zaman dilimini ifade eder.
Amaç ve Faaliyet Konuları
Amaç: Kooperatifin temel amacı, ortaklarının konut ihtiyaçlarını karşılamaktır. Bu amaç doğrultusunda kooperatif, çeşitli faaliyetlerde bulunur.
Faaliyet Konuları:
Arsa ve arazi satın alımı: Kooperatif, konut yapımına uygun arsa ve arazi satın alır, bunları birleştirir ve imar planına uygun şekilde böler. Altyapı, plan, proje ve maliyet hesaplarını hazırlayarak ortaklarına konut yaptırır.
Mülkiyet aktarımı: Yaptırılan konutların mülkiyeti, anasözleşmede belirtilen esaslara göre ortaklara aktarılır.
Sosyal ve ekonomik ihtiyaçlar: Kooperatif, ortaklarının sosyal, kültürel ve ekonomik ihtiyaçlarını karşılamak üzere gerekli tesisleri kurar ve bunları ortaklarına aktarabilir.
İşbirliği ve tasarruf: İlgili kurum ve kuruluşlarla ortak çalışmalar yapabilir, gayrimenkul ve menkulleri iktisap eder, kiralar, kiraya verir, satar ve benzeri tasarruflarda bulunur.
Kredi başvuruları: Kooperatif, kredi ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla ilgili finansman kuruluşlarına başvurur ve borçlanır.
Arsa dağıtımı: Konut yapımının imkansızlaşması durumunda, kooperatife ait arsayı parselleyerek veya hisselendirerek, genel kurul kararıyla kura ile ortaklara dağıtır.
Üst kuruluşlara katılım: Konut yapı kooperatifleri üst kuruluşlarına katılır.
Yardım fonları: Ortaklar ve personel için yardım fonları oluşturur, eğitim, yayın, araştırma ve benzeri faaliyetlerde bulunur.
Sermaye ve Paylar
Sermaye: Kooperatifin sermayesi, ortakların taahhüt ettikleri payların toplam tutarlarından ibaret olup değişkendir. Sermayenin en az haddi belirlenir ve kuruluşta bu sermayenin tamamının taahhüt edilmesi ve 1/4'ünün peşin ödenmesi zorunludur.
Paylar: Bir ortaklık payının değeri 100 TL'dir. Ortaklar en çok 5.000 pay taahhüt edebilirler. Her ortağın en az belirli sayıda pay taahhüt etmesi zorunludur.
Payların Ödenmesi: Ortakların taahhüt ettikleri pay bedellerinin en az 1/4'ü peşin, geri kalanı ise yönetim kurulunca belirlenen eşit aylık taksitler halinde ve en fazla 1 yıl içinde ödenir.
Ortaklık İşlemleri
Ortaklık Şartları: Kooperatife ortak olabilmek için belirli nitelik ve şartlar aranır. Bu şartlar arasında medeni hakları kullanma ehliyetine sahip olmak, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmak veya yabancı uyruklu olmakla birlikte Türkiye'de gayrimenkul edinme imkanına sahip olmak bulunur.
Ortaklığa Kabul: Gerekli şartları taşıyanlar, kooperatife ortak olmak için yazılı olarak yönetim kuruluna başvururlar. Başvuruda, anasözleşmenin tüm hükümlerinin ve yükümlülüklerin kabul edildiği belirtilir. Ortaklığa kabul, yönetim kurulu kararı ile gerçekleşir.
Ortak Sayısı: Kooperatifin ortak sayısı en az 7 kişidir. Ortak sayısı, arsa ve konut imkanlarına göre genel kurulca belirlenir.
Ortaklıktan Çıkma ve Çıkarma: Her ortak, hesap senesi sonundan en az 1 ay önce yönetim kuruluna yazı ile başvurarak ortaklıktan çıkabilir. Durumları belirli hallere uyanlar ise yönetim kurulu kararı ile ortaklıktan çıkarılır.
Yönetim ve Denetim
Genel Kurul: Genel kurul, kooperatifin en yetkili organıdır. Bilanço, gelir-gider farkı hesapları, yönetim kurulu ve denetçilerin raporlarını inceleyerek kabul veya reddetmek, yönetim ve denetim kurulu üyelerini seçmek, ibra etmek veya sorumluluklarına karar vermek gibi görevleri vardır.
Yönetim Kurulu: Yönetim kurulu, kooperatifin faaliyetini yöneten ve onu temsil eden icra organıdır. Yönetim kurulunun görev ve yetkileri arasında kooperatifin amaçlarına uygun arsa bulmak, arsa alımına ilişkin işlemleri yürütmek, konutların plan, proje ve haritalarını yaptırmak gibi işler bulunur.
Denetim Kurulu: Denetim kurulu, kooperatifin hesaplarını ve işlemlerini denetleyen organdır. Yıllık bilanço ve sonuç hesaplarını incelemek, kooperatif işlemlerinden bilgi edinmek ve gerekli kayıtların düzenli olarak tutulmasını sağlamak gibi görevleri vardır.
Kooperatifin Organları ve Yönetimi
Kooperatifin Organları: Kooperatifin organları arasında genel kurul, yönetim kurulu ve denetim kurulu bulunur. Bu organlar, kooperatifin işleyişi ve faaliyetlerinin yürütülmesinde önemli rol oynar.
Görev ve Yetkiler: Genel kurulun görev ve yetkileri, bilanço hesaplarının incelenmesi, yönetim ve denetim kurulu üyelerinin seçilmesi, aidatların belirlenmesi, gayrimenkul alım ve satım işlemlerinin kararlaştırılması gibi konuları kapsar. Yönetim kurulu ise kooperatifin faaliyetlerini yönetmek ve temsil etmekle yükümlüdür.
Konutların Planlanması ve Dağıtımı
Arsa Alımı: Kooperatif, konut yapımına uygun arsa ve arazi satın alır. Arsa alımında takip edilecek usul ile alınacak arsanın niteliği, yeri ve azami fiyatı genel kurulca tespit edilir.
Konutların Planlanması: Konutlar, arsa durumuna, projeye, ortakların ihtiyaç ve tercihlerine göre değişik tip ve gruplar halinde planlanabilir. Yaptırılacak konutlar ile genel hizmet tesislerinin sayısı, cinsi ve özellikleri genel kurulca belirlenir.
Konut Bedellerinin Tespiti: Konutların bedelleri, yapıların fenni mesuller veya yapı denetim kuruluşlarının denetçi, mimar veya mühendisleri tarafından ruhsat eki projelerine uygun olarak tamamen bitirildiğini belirten teknik rapor ile tespit edilir. Bu rapora göre geçici maliyet hesaplanır ve ortaklara bildirilir.
Konutların Dağıtımı: Konutlar, maliyet bedelleri kesinleştikten sonra ortaklar veya temsilcilerinin katılımıyla noter önünde çekilecek kura
ile dağıtılır. Kura işlemi, konutların adil ve şeffaf bir şekilde dağıtılmasını sağlar.
Finansal İşlemler ve Sigorta
Konut Bedellerinin Ödenmesi: Ortakların yatırdığı paralar, konutun kesin maliyet bedelinden indirilerek geri kalanı genel kurulca kararlaştırılan taksitlere bağlanır. Bu taksitler için ortaklardan bono alınır.
Kredi Borçları ve Mülkiyet: Konutlar, ortaklara dağıtıldıktan sonra kooperatifin aradan çekilmesi ve borç miktarı kadar kredi veren kuruluş lehine ipotek tesisi ile konutların mülkiyeti ortaklara aktarılır.
Sigorta: Kooperatif, konutların bedeli tamamen ödeninceye kadar, genel kuruldan karar almak suretiyle konutları yangına, su baskınına, deprem ve yıldırıma karşı sigorta ettirebilir.
Kooperatifin Hesapları ve Defterleri
Hesap Dönemi, Bilanço ve Netice Hesapları: Kooperatifin hesap dönemi takvim yılıdır. Yönetim kurulu her yıl 31 Aralık tarihi itibariyle envanter yapar, bilançoyu ve gelir-gider hesaplarını hazırlayıp genel kurul toplantısından en az 1 ay önce denetim kurulu üyelerine verir.
Muhasebe Usulü: Kooperatifin hesapları, genel kabul görmüş muhasebe prensip ve usullerine uygun olarak tutulur ve mali durum tabloları buna uygun şekilde hazırlanır.
Gelir-Gider Farkı ve Dağıtımı: Gelir-gider farkı, genel kurulca onaylanan yıllık bilançoya göre tespit edilir. Gelir-gider farkı menfi olduğu takdirde ortaya çıkan açık, yedek akçelerden ve ortak sermaye paylarından karşılanır.
Dağılma ve Tasfiye
Dağılma Sebepleri: Kooperatif, ortak sayısının yedi kişiden aşağı düşmesi, genel kurul kararı, iflasın açılması, kanunlarda öngörülen diğer haller, başka bir kooperatifle birleşme veya devralınma, olağan genel kurul toplantısının yapılmaması ve amacına ulaşma imkanının kalmaması gibi sebeplerle dağılabilir.
Tasfiye Kurulu: Tasfiye kurulu, genel kurul tarafından seçilecek en az iki kişiden oluşur. Tasfiye kurulu, kooperatifin tasfiye işlemlerini yürütmekle yükümlüdür. Tasfiye sürecinde kooperatifin tüm malvarlığı, alacakları ve borçları tasfiye edilerek sonlandırılır.
Sonuç
Konut yapı kooperatifleri, özellikle düşük ve orta gelirli bireylerin konut sahibi olmasını kolaylaştıran sosyal yapılar olarak büyük önem taşır. Bu kooperatiflerin kuruluşu, işleyişi, finansal işlemleri ve tasfiye süreçleri belirli yasal düzenlemelere tabidir. Anasözleşme, kooperatifin tüm faaliyetlerini ve yönetimini belirleyen temel belgedir. Bu nedenle, kooperatif üyelerinin ve yöneticilerinin anasözleşme hükümlerine uygun hareket etmeleri büyük önem taşır. Kooperatifin amacı, ortaklarının konut ihtiyaçlarını karşılamak ve onlara uygun koşullarda konut sahibi olma imkanı sağlamaktır. Bu yazıda, konut yapı kooperatiflerinin anasözleşme detayları ve işleyişi hakkında kapsamlı bilgiler sunulmuştur.
Kooperatif Kuruluşu için bize ulaşabilirsiniz