Basit Usul Vergilendirme Rehberi

Türkiye’de küçük ölçekli işletmeler için önemli bir vergi sistemi olan basit usul, işletmelerin vergi yükümlülüklerini hafifletmek ve bürokratik işlemleri azaltmak amacıyla uygulanmaktadır. Bu rehberde, basit usulün ne olduğu, kimlerin bu usulden yararlanabileceği, vergi ödeme yöntemleri ve diğer ilgili detayları ele alacağız.

1. Basit Usul Nedir?

Basit usul, ticari kazançları belirli bir sınırın altında kalan küçük işletmeler için geliştirilen bir vergilendirme sistemidir. Bu sistem, özellikle küçük esnaf ve sanatkarlar için vergi yükünü hafifletmek ve muhasebe süreçlerini basitleştirmek amacıyla tasarlanmıştır.

Basit Usulün Temel Özellikleri

• Vergi Kolaylığı: Basit usulde vergilendirilen mükellefler, daha düşük vergi yükümlülüklerine sahiptir.

• Defter Tutma Zorunluluğu Yok: Basit usulde mükellefler, belirli belgeleri saklamak zorundadır, ancak defter tutma yükümlülükleri bulunmaz.

• Beyanname Kolaylığı: Yıllık gelir vergisi beyannamesi yerine, daha basit bir beyanname ile işlemler tamamlanır.

Soru: Basit usul kimler için uygundur?
Cevap: Basit usul, küçük ölçekli işletmeler ve esnaf için uygundur.

2. Basit Usulde Olma Şartları Nelerdir?

Basit usulden yararlanmak için belirli kriterlerin sağlanması gerekir. Bu kriterler, Gelir Vergisi Kanunu'nun 47. ve 48. maddelerinde belirtilmiştir.

a) İşyeri Kirası Sınırı

Basit usulden yararlanabilmek için işyerinin yıllık kira bedelinin belirli bir tutarı aşmaması gerekir. Büyükşehir belediyesi sınırları içinde yer alan işyerleri için bu sınır daha düşüktür ve her yıl yeniden belirlenir.

• 2024 yılı için işyeri kirası sınırı: Büyükşehir belediyelerinde 15.000 TL, diğer yerlerde 10.000 TL olarak belirlenmiştir.

Soru: İşyeri kirası sınırı nedir?
Cevap: Basit usule tabi olmak için işyeri kirasının belirli bir sınırı aşmaması gerekir.

b) İşletme Hacmi Sınırı

İşletmenin yıllık satış tutarı veya gayrisafi iş hasılatı belirli sınırları geçmemelidir. Bu sınır, işletmenin faaliyet alanına ve işin büyüklüğüne göre değişebilir.

• Yıllık satış hasılatı sınırı: Perakende ticaret ile uğraşanlarda 600.000 TL, diğer işlerde 300.000 TL'dir.

Soru: İşletme hacmi sınırı nedir?
Cevap: İşletmenin yıllık satış tutarı veya iş hasılatı belirli bir sınırı geçmemelidir.

c) Kendi İşinde Çalışma Şartı

Basit usulde vergilendirilen mükelleflerin, kendi işlerinde bilfiil çalışmaları veya bulunmaları gerekmektedir. İşletme sahibi başka bir işte çalışmamalıdır.

• İşletme sahibinin kendi işinde çalışması zorunludur.

Soru: Kendi işinde çalışma şartı nedir?
Cevap: Basit usule tabi olan mükelleflerin, kendi işlerinde bilfiil çalışmaları gerekmektedir.

3. Basit Usulde Vergi Ödeme Yöntemi

Basit usul kapsamında vergilendirilen mükellefler, kazançları üzerinden gelir vergisi ödemezler. Bu durum, küçük işletmeler için önemli bir vergi avantajı sağlar.

Gelir Vergisi Muafiyeti

Basit usul kapsamında vergilendirilen mükellefler, kazançları üzerinden gelir vergisi ödemezler. Bu muafiyet, işletmelerin vergi yükünü önemli ölçüde azaltır.

• Gelir vergisi ödenmez.

Soru: Basit usulde gelir vergisi ödenir mi?
Cevap: Hayır, basit usulde vergilendirilen mükellefler kazançları üzerinden gelir vergisi ödemezler.

Beyanname Verme Zorunluluğu

Basit usulde vergilendirilen mükellefler, her yıl belirli bir dönemde basit usul beyannamesi verirler. Bu beyanname, mükellefin ticari kazançlarını ve giderlerini içerir.

• Beyanname dönemi: Ocak ayında yapılır.

Soru: Basit usulde beyanname ne zaman verilir?
Cevap: Her yıl Ocak ayında basit usul beyannamesi verilir.

4. Basit Usul Fatura Keser mi? e-Fatura/e-Arşiv Fatura Kullanımı

Basit usule tabi mükellefler, belirli şartlar altında fatura kesmek zorundadır. Ancak, e-fatura ve e-arşiv fatura kullanımı konusunda esneklik bulunmaktadır.

Zorunlu Fatura Kesme Sınırı

Basit usul mükellefleri, 2024 yılı için belirlenen 6900 TL’lik zorunlu fatura kesme sınırını aşan her satış için fatura düzenlemek zorundadır. Bu tutarın altında kalan satışlar için ise fatura düzenlemek isteğe bağlıdır.

• Fatura kesme sınırı: 6900 TL

Soru: Basit usul mükellefleri fatura kesmek zorunda mı?
Cevap: Evet, 6900 TL'yi aşan satışlar için fatura kesmek zorundadırlar.

e-Fatura ve e-Arşiv Fatura Kullanımı

Basit usule tabi mükellefler, isteğe bağlı olarak e-fatura veya e-arşiv fatura düzenleyebilirler. Ancak, bu zorunlu değildir ve isteyen mükellefler kağıt fatura düzenlemeye devam edebilir.

• e-Fatura ve e-Arşiv Fatura: İsteğe bağlıdır.

Soru: Basit usulde e-fatura zorunlu mu?
Cevap: Hayır, e-fatura ve e-arşiv fatura düzenlemek isteğe bağlıdır.

5. Basit Usul ile Gerçek Usul Arasındaki Farklar

Basit usul ve gerçek usul, vergi yükümlülükleri ve muhasebe işlemleri açısından farklılıklar gösterir. İşte bu iki usul arasındaki temel farklar:

Beyanname ve Defter Tutma

Gerçek usulde vergilendirilen işletmeler, her yıl detaylı bir gelir vergisi beyannamesi sunmak ve defter tutmak zorundadır. Basit usulde ise defter tutma zorunluluğu yoktur, ancak alınan ve verilen belgeler Defter-Beyan Sistemi üzerinden kayıt altına alınmalıdır.

• Basit usulde defter tutma zorunluluğu yoktur.

Soru: Basit usulde defter tutulur mu?
Cevap: Hayır, basit usulde defter tutma zorunluluğu yoktur.

Vergi Oranı ve Hesaplama

Gerçek usulde vergilendirme, işletmenin kazancı üzerinden belirli oranlarda yapılır ve kazancın miktarına göre artabilir. Basit usulde ise belirli sınırlar dahilinde kazançların vergiden muaf olması sağlanır.

• Gerçek usulde vergi kazanç üzerinden hesaplanır.

Soru: Basit usulde vergi oranı nedir?
Cevap: Basit usulde belirli sınırların altındaki kazançlar gelir vergisinden muaf tutulur.

Mükellefiyet Şartları

Basit usul, yalnızca belirli şartları sağlayan küçük ölçekli işletmelere uygulanır. Gerçek usul ise, bu sınırların üzerinde kalan tüm işletmelere uygulanır. İşletmeler, belirli bir gelir seviyesini aştığında gerçek usule tabi olur.

• Gerçek usul büyük işletmeler için geçerlidir.

Soru: Hangi işletmeler gerçek usule tabidir?
Cevap: Belirli sınırların üzerindeki işletmeler gerçek usule tabidir.

6. Basit Usulde KDV Uygulaması

Basit usul mükellefleri, KDV (Katma Değer Vergisi) ödemezler. Bu durum, işletmelerin maliyetlerini düşürür ve iş yüklerini hafifletir.

KDV Beyannamesi Verme Zorunluluğu

Gerçek usulde olan işletmeler, belirli dönemlerde KDV beyannamesi vermek zorundadır. Ancak, basit usul

kapsamında olan mükellefler KDV beyannamesi vermezler.

• Basit usulde KDV beyannamesi verilmez.

Soru: Basit usulde KDV beyannamesi verilir mi?
Cevap: Hayır, basit usulde KDV beyannamesi verme zorunluluğu yoktur.

KDV İstisnası

Basit usul mükelleflerinin teslim ettikleri mallar veya sundukları hizmetler KDV’den istisnadır. Bu, işletmelerin fiyatlarını daha rekabetçi hale getirmelerine olanak tanır.

• Basit usulde KDV istisnası vardır.

Soru: Basit usulde KDV var mı?
Cevap: Hayır, basit usulde KDV uygulanmaz.

7. Basit Usul Şirketler Odaya Kayıt Olmadan e-Fatura Kesebilir mi?

Evet, basit usule tabi şirketler, bir meslek odasına kayıtlı olmasalar bile e-fatura kesebilirler. Ancak, bazı durumlarda oda kaydı gerekli olabilir.

Oda Kaydı ve e-Fatura İlişkisi

Oda kaydı, işletmelerin faaliyet gösterdikleri alana göre bir meslek odasına üye olmalarını gerektirir. Ancak, e-fatura düzenlemek için bu kayıt zorunlu değildir. Basit usul mükellefleri, e-fatura düzenlemek istediklerinde meslek odasına kayıt olmasalar bile bu işlemi gerçekleştirebilirler.

• Oda kaydı olmadan da e-fatura kesilebilir.

Soru: Oda kaydı olmadan e-fatura kesilebilir mi?
Cevap: Evet, basit usule tabi mükellefler oda kaydı olmadan da e-fatura kesebilirler.

8. Odaya Kayıt Olmadan Şirketlerin Kapanması veya Cezası

Basit usul kapsamında olan şirketlerin, bir meslek odasına kayıt olmadan faaliyet göstermesi mümkündür. Ancak, bazı durumlarda oda kaydı zorunlu olabilir. Bu kayıtların yapılmaması durumunda işletme kapanabilir veya cezai yaptırımlar uygulanabilir.

Oda Kaydı Zorunluluğu

Bazı işletmelerin faaliyetlerini sürdürebilmeleri için belirli bir meslek odasına kayıtlı olmaları gerekmektedir. Örneğin, esnaf odası gibi meslek kuruluşlarına kayıt yaptırmayan işletmeler, ilerleyen dönemlerde cezalarla karşılaşabilir veya faaliyetleri durdurulabilir.

• Oda kaydı yapılmaması cezaya neden olabilir.

Soru: Oda kaydı yapmamak ceza getirir mi?
Cevap: Evet, bazı durumlarda oda kaydı yapılmaması cezai yaptırımlara yol açabilir.

9. Basit Usul Kapsamında KDV Sorunları

Basit usule tabi mükellefler, KDV uygulamak zorunda değildir. Bu durum, fatura keserken dikkat edilmesi gereken bir husustur.

KDV Olmadan Fatura Kesmek

Basit usul mükelleflerinin faturalarında KDV yer almaz. Ancak, bu durumu müşterilerine doğru şekilde açıklamalıdırlar. KDV yükümlülüğü bulunmadığı için, faturalarda KDV gösterilmemesi gerekir.

• KDV'siz fatura kesilebilir.

Soru: Basit usulde KDV'siz fatura kesilir mi?
Cevap: Evet, basit usule tabi mükellefler KDV'siz fatura kesebilirler.

10. Hangi Durumlarda KDV Beyan Edilmesi Gerekir?

Yıllık satış hasılatı veya gayrisafi iş hasılatı belirli bir sınırı aşarsa, mükellef gerçek usule tabi olur ve bu durumda KDV beyan edilmesi gerekir.

KDV’ye Tabi Olma Durumu

Mükelleflerin satış hasılatı belirli bir sınırı aştığında, artık basit usulden çıkar ve gerçek usule tabi olur. Bu durum, bir sonraki takvim yılı başında devreye girer ve mükellef KDV beyan etmeye başlar.

• Belirli bir sınırı aşınca KDV beyanı gerekir.

Soru: Ne zaman KDV beyanı gerekir?
Cevap: Yıllık satış hasılatı belirli bir sınırı aştığında KDV beyanı gerekir.

11. Basit Usul Muhasebesi Nasıl Tutulur?

Basit usul mükellefleri defter tutmak zorunda değildir. Ancak, alınan ve verilen belgeler, Defter-Beyan Sistemi üzerinden kayıt altına alınır.

Defter-Beyan Sistemi

Basit usul mükellefleri, her üç ayda bir Defter-Beyan Sistemi’ne kayıt yapmak zorundadır. Bu sistemde, mükellefin tüm mali işlemleri elektronik ortamda tutulur ve vergi dairelerine bu şekilde beyan edilir.

• Defter-Beyan Sistemi üzerinden kayıt yapılır.

Soru: Basit usulde muhasebe nasıl tutulur?
Cevap: Alınan ve verilen belgeler Defter-Beyan Sistemi üzerinden kayıt altına alınır.

12. Basit Usul Sürücülerinin Harcamaları

Basit usule tabi mükellefler, benzin fişleri, otopark ücretleri, araç bakımı gibi giderlerin belgelerini saklamak zorundadırlar.

Gider Belgelerinin Saklanması

Vergi usul kanunları gereğince, basit usule tabi mükellefler tüm gider belgelerini saklamak ve gerektiğinde ibraz etmek zorundadır. Bu belgeler, işletmenin mali durumunu ve giderlerini kanıtlamak için gereklidir.

• Gider belgeleri saklanmalıdır.

Soru: Gider belgeleri saklanmalı mı?
Cevap: Evet, basit usule tabi mükellefler tüm gider belgelerini saklamalıdır.

13. Yıl İçinde Sınırı Geçersem Ne Olur?

Basit usul mükellefi olarak yıl içinde belirlenen sınırı aşmanız durumunda, bir sonraki yıl gerçek usule geçmeniz gerekmektedir.

Gerçek Usule Geçiş

Basit usul mükellefi olarak belirli bir sınırı geçtiğinizde, bu durum bir sonraki yıl başında gerçek usule geçmenizi gerektirir. Geçiş yılına kadar ise basit usulün avantajlarından yararlanmaya devam edersiniz.

• Gerçek usule geçmek gerekir.

Soru: Yıl içinde sınırı geçersem ne olur?
Cevap: Bir sonraki yıl başından itibaren gerçek usule geçmek zorunda kalırsınız.

14. Birden Fazla Araçla Şoförlük Yapıp Basit Usulden Yararlanmak Mümkün mü?

Basit usulden yararlanmak için, birden fazla motorlu araçla ticari faaliyet yürütülmesi yasaktır.

Araç Sayısının Sınırlandırılması

Basit usule tabi mükellefler, yalnızca tek bir motorlu araç ile ticari faaliyet yürütebilir. Birden fazla araç ile faaliyet gösteren mükellefler, basit usulden yararlanamazlar ve gerçek usule tabi olurlar.

• Tek araçla faaliyet mümkündür.

Soru: Birden fazla araçla şoförlük yapıp basit usulden yararlanabilir miyim?
Cevap: Hayır, basit usulden yararlanmak için sadece tek bir araçla ticari faaliyet gösterebilirsiniz.

15. Basit Usul Bağ-Kur Öder mi?

Basit usule tabi olan mükellefler, Bağ-Kur primi ödemek zorundadır.

Bağ-Kur Primi Ödemesi

Basit usul mükellefleri, diğer serbest meslek erbapları gibi Bağ-Kur sigortalısıdır ve düzenli olarak prim ödemek zorundadırlar. Bu primler, emeklilik ve sağlık güvencesi sağlar.

• Bağ-Kur ödemesi zorunludur.

Soru: Basit usul mükellefleri Bağ-Kur öder mi?
Cevap: Evet, basit usule tabi mükellefler Bağ-Kur primi ödemek zorundadır.

---

Görüşmek üzere 👋

Biz önemli konuları, ödeme son günlerini, hazırladığımız e-kitapçıkları vb. şeyleri mailchimp/beehiv üzerinden listemizdekilere ve hizmet verdiğimiz mükelleflerimize mail gönderiyoruz.

İsterseniz bize mail gönderirseniz sizi de o listeye ekleriz veya sayfanın sonunda yer alan forma mail adresinizi de yazabilirsiniz.

info@ozmconsultancy.com

Özmen Mali Müşavirlik