Table of contents
Yurt Dışı İştirak Kazancı Nedir?
Yurt dışındaki (kanuni veya iş merkezi Türkiye’de bulunmayan) anonim veya limited şirket statüsündeki kurumlara iştirakten kaynaklanan kazançların Türkiye’deki vergileme rejimi konusunda iki temel düzenleme bulunmaktadır.
1. Kurumlar Vergisi Kanunu'nun 5. Maddesi (b) Fıkrası
Bu düzenleme, yurt dışındaki kurumlara iştirakten sağlanan kazançlarla ilgili istisnayı kapsamaktadır. Yasada yer alan şartları taşıyan kazancın tamamı vergi dışı tutulmaktadır.
2. Kurumlar Vergisi Kanunu'nun 7. Maddesi
Bu madde, "Kontrol Edilen Yabancı Kurumlara İştirakten Sağlanan Kazançlar" ile ilgilidir.
Yazımızda, bu iki düzenlemenin benzerlikleri ve farklılıkları ile birlikte yurt dışı iştirak kazançları konusundaki sistematiği anlatacağız.
Genel Nitelikli Yurt Dışı İştirakler
Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 5. Maddesinin (b) fıkrasında düzenlenen yurt dışı iştirak tipi genel niteliktedir. İştirak edilen yabancı kurumun sektörü önemli olmamakla birlikte, önemli olan iştirak nispeti ve kazancın Türkiye’ye transfer zamanıdır.
İstisna Uygulanabilmesi İçin Gereken Şartlar
İştirak payını elinde tutan şirketin, yurt dışı şirketin ödenmiş sermayesinin en az %10'una sahip olması.
Kazancın elde edildiği tarih itibarıyla iştirak payının kesintisiz olarak en az bir yıl süreyle elde tutulması.
Yurt dışı iştirak kazancının, iştirak edilen kurumun faaliyette bulunduğu ülke vergi kanunları uyarınca en az %15 oranında gelir ve kurumlar vergisi benzeri toplam vergi yükü taşıması.
Ancak, 1/1/2023 tarihinden itibaren elde edilen gelirler ve kazançlara uygulanacak istisnalarda, yabancı kurumun ödenmiş sermayesinin en az %50’sine sahip olunması halinde, yukarıda belirtilen şartlar aranmayacaktır. Dolayısıyla, 2023 yılı ve sonrası için sadece iştirak oranı (%50) önemlidir.
Özel Durumlar
Yurt dışı inşaat, onarım, montaj ve teknik hizmetler konusundaki istisna düzenlemesi farklılık arz etmektedir. Bu hizmetlerden elde edilen kazançlar, kurumlar vergisinden istisna tutulmaktadır.
Yurt Dışı İştirak Hissesinin Elden Çıkartılmasından Doğan Kazançlarda İstisna
Yurt dışı iştirak hisselerinin elden çıkartılması konusunda da ayrı düzenlemeler bulunmaktadır. Bu kazançların istisna tutulabilmesi için belirli şartların sağlanması gerekmektedir.
Gereken Şartlar
Asli faaliyeti yurt dışı şirketlere iştirakten oluşan ve bu alanda faaliyet gösteren bir tam mükellef A.Ş. niteliğinde olmak.
Aktif varlıklarının %75 veya daha fazlasını bu iştirakler için kullanıyor olmak.
Bu işleri aralıksız bir yıldan beri sürdürüyor olmak.
Yurt dışındaki şirketlerin her birine en az %10 oranında iştirak etmek.
Elden çıkartılan iştirak hisselerinin iki tam yıl aktifinde bulunduruyor olmak.
Kontrol Edilen Yabancı Kurum (CFC) Kazançlarında Vergileme
Kontrol edilen yabancı kurum (CFC) kazançlarının vergilenmesi, Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 7. Maddesinde düzenlenmiştir. Bu düzenlemenin amacı, ticari ve sınai mahiyette olmayan yatırımları düşük vergi oranlı ülkelere yönlendiren mükellefler ile Türkiye'de yatırım yapan mükellefler arasındaki vergi eşitsizliğinin giderilmesidir.
Gereken Şartlar
Tam mükellef Türk kurumları ve/veya gerçek kişilerin doğrudan ya da dolaylı olarak yabancı kurumun en az %50 hissesine sahip olmaları.
Yabancı kurumun gayrisafi gelirinin %25 veya fazlasının pasif nitelikli gelirlerden oluşması.
Yabancı kurumun ticari bilanço karı üzerinden %10'dan düşük oranda vergilendirilmiş olması.
Yabancı şirketin yıllık toplam gayrisafi hasılatının 100.000 TL karşılığı yabancı parayı geçmesi.
Yukarıdaki şartlar gerçekleştiğinde, Türk kurumu yurtdışındaki şirketten hissesine düşen kazanç tutarını, dağıtılmamış olsa bile, Türkiye'de beyan etmek ve vergilendirmek zorundadır.
Çifte Vergilendirmeyi Önleme
Çifte vergilendirmeyi önleme anlaşmaları, Türkiye’nin kontrol edilen yabancı kurumlara ilişkin iç hukuk hükümlerine göre vergileme yapmasını engellemez. Ancak, dağıtılan kar payının Türkiye'de istisna edilmesi durumunda, daha önce vergilendirilen kısım tekrar kurumlar vergisine tabi tutulmaz.