Arabanın Ne Kadarı Gider Gösterilir?

Binek Otolarına Ait Giderlerin KDV Durumu ve Kısıtlamalar

Binek araçlar için yapılan giderlerin nasıl muhasebeleştirileceği, özellikle motorin, tüpgaz, elektrik gibi yakıt türlerinde kıst uygulamaları ve yüklenilen KDV’nin durumu, işletmeler için kritik bir konudur. Bu yazıda, binek otomobillere ait yakıt giderlerinin ne kadarlık kısmının gider olarak gösterilebileceğini ve alımlarda yüklenilen KDV'nin nasıl ele alınması gerektiğini detaylandıracağız.

Binek Otomobillere Ait Giderler ve %70 Sınırlaması

01.01.2020 tarihinden itibaren, Gelir Vergisi Kanunu'nun 40. Maddesi'nde yapılan değişiklikle, işletmelerin binek otomobillerine ait giderlerin ne kadarlık kısmının gider olarak yazılabileceği yeniden düzenlendi.

İlgili yasal düzenlemeye göre, kiralama yoluyla edinilen veya işletmeye dahil olan binek otomobillerin giderlerinin %70’lik kısmı gider olarak yazılabiliyor. Bu düzenleme, tüm binek otomobillere ait yakıt, bakım, tamir, lastik ve muayene gibi giderleri kapsamaktadır.

Bu noktada, yakıt giderleri denildiğinde yalnızca benzin giderleri değil, motorin, tüpgaz ve elektrikle çalışan araçların yakıt giderlerinin de bu sınırlamaya tabi olduğu unutulmamalıdır. İşletmenin aktifinde kayıtlı olan binek otomobillerin hangi yakıt türü ile çalıştığının titizlikle kontrol edilmesi ve doğru bir şekilde kayda alınması gerekmektedir.

Örnek 1: Yakıt Giderlerinde Kısıtlama

İşletmenin aktifinde kayıtlı 4 adet otomobil bulunmakta olup, bunlardan 2'si motorinle çalışmaktadır. Aynı işletmede ayrıca motorinle çalışan 20 adet kamyon ve 4 adet iş makinesi bulunmaktadır. Eğer yakıt faturalarında araç plakaları belirtilmişse, bu durumda otomobillere ait olan giderlerin %30’luk kısmı kısıtlamaya tabi tutulacaktır.

Eğer yakıt faturası toplu bir şekilde kesilmişse, faturanın üzerine otomobillere ait yakıt miktarı kurşun kalemle not edilmeli ve buna göre kayıt yapılmalıdır.

Kiralama Giderlerinde KDV Hariç Tutar

Yine Gelir Vergisi Kanunu’nun ilgili maddesine göre, kiralama yoluyla edinilen binek otomobillere ait araç başı gider sınırı, 2024 yılı için KDV hariç 26.000 TL olarak belirlenmiştir. Bu sınırı aşan kısmın Kanunen Kabul Edilmeyen Gider (KKEG) olarak dikkate alınması gerekmektedir.

Örnek 2: Kiralama Giderlerinin Sınırı

Bir işletme, 2024 Ağustos ayında 3 adet binek otomobil kiralamış ve ay sonunda toplamda KDV hariç 90.000 TL tutarında fatura kesilmiştir. Bu durumda araç başına düşen gider sınırı 26.000 TL olduğundan, 26.000 TL x 3 = 78.000 TL gider olarak yazılabilir. Kalan 12.000 TL ve buna ait KDV tutarı ise KKEG olarak kayda alınmalıdır.

ÖTV ve KDV'nin Gider Olarak Yazılması

2024 yılı için binek otomobillere ait ÖTV + KDV tutarının maliyete atılabilecek en yüksek miktarı 690.000 TL olarak belirlenmiştir.

Örnek 3: Araç Alımı ve KDV Durumu

İşletme, Ağustos 2024'te bir adet otomobil almıştır ve faturadaki tutarlar şu şekildedir:

• Araç Bedeli: 2.000.000 TL

• ÖTV: 1.000.000 TL

• KDV: 600.000 TL

• Toplam Tutar: 3.600.000 TL

Eğer işletme ÖTV ve KDV'yi doğrudan gider yazmak istiyorsa, 690.000 TL’yi aşan kısım maliyete atılmalıdır. Yani 2.910.000 TL maliyete giderken, 690.000 TL gider yazılabilir.

Önemli bir not olarak, KDV Kanunu'nun 30. Maddesi gereğince binek otomobillere ait KDV’ler indirim konusu yapılamaz. Bu nedenle, KDV doğrudan gider olarak dikkate alınmalıdır.

Amortisman Ayırma Kuralı ve Sınırları

2024 yılı için binek otomobillere ait amortisman matrahı 790.000 TL olarak belirlenmiştir. Ancak, araç ikinci el olarak alınmışsa veya ÖTV ve KDV doğrudan gider yazılmamışsa, bu tutar 1.500.000 TL olacaktır.

Örnek 4: Amortisman Matrahı

Ağustos 2024'te alınan aracın amortisman matrahı 790.000 TL olarak belirlenmiştir. Bu araç üzerinden yapılacak amortisman hesaplamaları, enflasyon düzeltmesi ya da yeniden değerleme yapılsa bile ilk matrah üzerinden yapılmaya devam edecektir.

Örnek 5: Enflasyon Düzeltmesi

2025 yılında, araç için enflasyon düzeltmesi yapılmış ve yeni değeri 3.800.000 TL olarak hesaplanmıştır. Ancak, amortisman matrahı 790.000 TL olmaya devam edecektir.

Amortisman Süresi ve Kalan Değerler

Vergi Usul Kanunu’nun 320. Maddesi'ne göre, faaliyetleri binek otomobillerin kiralanması veya işletilmesi olmayan işletmelerde, binek otomobillerin amortismanı, aracın aktife girdiği hesap döneminde ay kesri tam ay sayılmak suretiyle yapılır. Kalan değer ise, itfa süresinin sonunda tamamen yok edilir.

Örnek 6: Amortisman Hesaplaması

2024 yılında alınan aracın amortisman tutarı 790.000 TL’nin %20’si üzerinden hesaplanacaktır. Bu durumda yıllık olarak ayırılabilecek amortisman tutarı 65.833,33 TL olacaktır. Eğer bu yıldan artırılacak amortisman tutarı kalırsa, bu tutar 2028 yılında tamamen dikkate alınabilir.

Sonuç olarak, binek otomobillere ait giderlerin muhasebeleştirilmesi ve KDV'nin durumu oldukça detaylı kurallara tabidir. Bu düzenlemelere dikkat edilmediği takdirde, işletmeler önemli vergi cezalarıyla karşılaşabilir. Özellikle yakıt türlerine göre gider kısıtlaması, araç kiralama ve alımlarda KDV/ÖTV tutarlarının doğru bir şekilde kaydedilmesi bu sürecin en kritik noktalarındandır.

Özmen Mali Müşavirlik