Çalışan hisse opsiyonları, modern iş dünyasında çalışanları motive etmek ve şirkete olan bağlılıklarını artırmak için kullanılan önemli araçlardan biridir.

Ancak, Türkiye'deki vergi düzenlemeleri, bu teşvikin kullanımını karmaşık ve riskli hale getirebilir. Özellikle teknogirişim şirketleri gibi yenilikçi firmalar için bu düzenlemeler ciddi sonuçlar doğurabilir.

Bu blog yazısında, çalışan hisse opsiyonları üzerindeki vergi düzenlemelerini detaylı bir şekilde inceleyecek, çalışanlar ve işverenler için ne anlama geldiklerini açıklayacağız.

1. Çalışan Hisse Opsiyonlarının Vergisel Yükümlülükleri

Çalışan hisse opsiyonları ile ilgili olarak yapılan düzenlemede, şirketlere verilen teşvikin kötüye kullanılmasını önlemek amacıyla, sorumluluk tamamen şirkete yüklenmiştir.

Ancak burada dikkat çeken bir nokta, şirketin bu konuda yapabileceği fazla bir şey olmamasıdır.

Ödenmemiş vergiler, normal zaman aşımını da aşan bir sürede şirket tüzel kişiliğinden aranacaktır.

Bu durum, şirketler için büyük bir risk oluşturmakta ve teşviklerin etkinliğini azaltmaktadır.

Önemli Noktalar:

• Şirketlere verilen teşvikin kötüye kullanılmasını önlemek amacıyla düzenlemeler yapılmıştır.

• Şirketler, ödenmemiş vergilerden sorumlu tutulabilir ve bu durum normal zaman aşımını aşan bir süreyi kapsayabilir.

2. Tek Seferlik Düzenleme: Çalışan Hisse Opsiyonları

Bu düzenleme, bir defaya mahsus bir teşvik sunmaktadır.

Hizmet erbabının yıllık brüt ücreti değerinde bir pay veya “menfaat” alması öyle kolay ve sıradan bir iş değildir. Dolayısıyla, bu durum bir maaş ikramiyesine benzer bir şekilde değerlendirilmelidir.

Çalışan hisse opsiyonları, halka açık şirketler veya sermayesi çok sayıda paya bölünmüş şirketler için tekrar tekrar uygulanabilir. Ancak, start-up şirketlerin bu teşviki ne kadar etkili bir şekilde kullanabileceği şüphelidir.

Önemli Noktalar:

• Bu düzenleme, genellikle tek seferlik bir teşvik sunmaktadır.

• Start-up şirketlerin bu teşvikten ne kadar yararlanabileceği belirsizdir.

3. Düzenlemenin İçeriği ve Uygulama Şartları

Düzenlemeye göre, çalışanlar tarafından sahip olunan hisseler belirli süreler içinde satılırsa, vergi istisnası ortadan kalkmaktadır:

• Üç tam yıl içerisinde elden çıkarılması halinde istisna edilen verginin tamamı,

• Dört ila altı yıl içerisinde elden çıkarılması halinde istisna edilen verginin %75’i,

• Yedi ila on iki yıl içerisinde elden çıkarılması halinde istisna edilen verginin %25’i,

Vergi ziyaı cezası uygulanmaksızın gecikme faizi ile birlikte işverenden tahsil edilecektir.

Bu durum, şirketlerin bu tür teşvikleri çalışanlarına sunarken dikkatli olmaları gerektiğini göstermektedir.

Önemli Noktalar:

• Pay senetlerinin belirli süreler içinde elden çıkarılması durumunda vergi istisnası sona erer.

• Şirketler, çalışanların bu senetleri elden çıkarmaları durumunda sorumlu tutulabilir.

4. Çalışanlar İçin Hisse Opsiyonlarının Riskleri

Hisse senedini iktisap eden kişi genellikle şirketin önemli çalışanlarından biridir.

Bu personelin aynı şirkete en az üç yıl süreyle bağlı kalmasını beklemek ticari hayatın ve çalışanların doğasına uygun olmayabilir.

Verilen teşvik, hisse senedinin kar payı ile değil, senedin iktisap değerindeki indirimle ilgilidir.

Bu indirim, asgari ücretin yıllık tutarını aşmayacak şekilde sınırlıdır.

Önemli Noktalar:

• Çalışanların aynı şirkete uzun süre bağlı kalması beklenmektedir.

• Teşvik, senedin iktisap değerindeki indirim üzerinden hesaplanmaktadır.

5. Şirketler İçin Vergisel Yükümlülükler

Düzenlemeye göre, istisna edilen ücret tutarına ait vergi, pay senedinin üç yıl içerisinde elden çıkarılması halinde gecikme faizi ile birlikte şirket tüzel kişiliğinden aranacaktır.

Ancak, teknogirişim şirketleri genellikle yeni fikirler üretmekle meşgul olup, işin başında kazanç elde edip etmeyecekleri belirsizdir.

Bu nedenle, verilecek senedin değeri belki de istisna edilecek değerden daha düşük olacaktır.

Önemli Noktalar:

• Şirketler, çalışanların pay senetlerini elden çıkarmaları durumunda vergisel yükümlülüklerle karşılaşabilir.

• Teknogirişim şirketleri için bu risk daha da büyüktür.

Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

1. Çalışan hisse opsiyonları ücret sayılabilir mi?

   • Evet, çalışan hisse opsiyonları ücret sayılabilir ve bu durum vergi yükümlülüklerini beraberinde getirir.

2. Pay senetlerinin hangi değeri geçerli olacaktır?

   • Pay senetlerinin rayiç değeri, emsal değeri veya iktisap değeri üzerinden değerlendirilmesi gerekecektir.

3. Şirketten ayrılan bir çalışan pay senetlerini iade ettiğinde ne olur?

   • Çalışan pay senetlerini iade ettiğinde, bu durum “elden çıkartma” sayılabilir ve şirket zamlı vergi ödemek zorunda kalabilir.

Sonuç

Çalışan hisse opsiyonları, çalışanların şirkete bağlılığını artırmak için önemli bir araçtır. Ancak, Türkiye'deki mevcut vergi düzenlemeleri, bu teşvikin etkinliğini azaltabilir ve hem çalışanlar hem de işverenler için ciddi riskler yaratabilir.

Bu konuda daha fazla bilgi almak ve şirketiniz için en uygun stratejiyi belirlemek için bizimle iletişime geçin.

Görüşmek üzere 👋

Biz önemli konuları, ödeme son günlerini, hazırladığımız e-kitapçıkları vb. şeyleri mailchimp/beehiiv üzerinden listemizdekilere ve hizmet verdiğimiz mükelleflerimize mail gönderiyoruz.

İsterseniz bize mail gönderirseniz sizi de o listeye ekleriz veya sayfanın sonunda yer alan forma mail adresinizi de yazabilirsiniz.

Özmen Müşavirlik

info@ozmconsultancy.com