Hangi Bağışlar Vergiden Düşer?

Hangi Bağışlar Vergiden Düşer?

Bağış ve yardımlar, hem topluma katkı sağlamak hem de vergi avantajlarından yararlanmak için etkili bir yol olabilir. Ancak, vergi mevzuatı çerçevesinde hangi bağışların vergiden düşülebileceği belirli kurallara bağlıdır. Bu yazıda, bağışların vergiden nasıl düşülebileceği konusunu detaylandırarak, ilgili yasal düzenlemeleri inceleyeceğiz.

1. Bağış ve Yardımlar Kanunda Sayılan Kurum ve Kuruluşlara Yapılmalıdır

Vergi indirimi kapsamında değerlendirilebilmesi için bağışların yalnızca belirli kurum ve kuruluşlara yapılması gerekmektedir. Türkiye’de bu kurumlar şu şekilde sıralanabilir:

• Genel ve özel bütçeli kamu idareleri: Devlete bağlı idari yapılar bu kapsama girer.

• İl özel idareleri ve belediyeler: Yerel yönetim birimlerine yapılan bağışlar da vergi indirimi açısından kabul edilir.

• Köyler: Köylere yapılan bağışlar da bu kapsama dahildir.

• Kamu yararına çalışan dernekler: Kamu yararı taşıyan faaliyetlerde bulunan dernekler, bağış yapılan kuruluşlar arasında yer alır.

• Bakanlar Kurulu kararıyla vergi muafiyeti tanınan vakıflar: Vergiden muaf tutulan vakıflara yapılan bağışlar da indirim kapsamında değerlendirilebilir.

Bu tür kurumlara yapılan bağışlar, vergi matrahının belirlenmesinde dikkate alınabilir.

2. Bağış ve Yardım Makbuz Karşılığı Olmalıdır

Vergi avantajından yararlanabilmek için bağış veya yardımın mutlaka makbuz karşılığında yapılmış olması gerekmektedir. Makbuzsuz yapılan bağışlar, vergi indirimi kapsamında kabul edilmez. Bu nedenle, bağış yapan kişilerin bağışlarını belgelendirmeleri büyük önem taşır. Makbuzda bağışın miktarı, niteliği ve bağışın yapıldığı kurumun bilgileri yer almalıdır.

3. Bağış ve Yardımın Karşılıksız Yapılması Gerekmektedir

Bağış ve yardımların, vergi avantajından yararlanabilmesi için karşılıksız olması gereklidir. Eğer bağış karşılığında bir hizmet veya ürün alınıyorsa, bu tür bağışlar indirim kapsamında değerlendirilmez. Örneğin, bir kamu yararına çalışan derneğin düzenlediği bir yılbaşı balosu için alınan biletin bedeli bağış olarak kabul edilmez. Çünkü burada yapılan ödeme, bir etkinliğe katılım karşılığı yapılmış bir harcama olarak görülür, bağış niteliği taşımaz.

4. Yalnızca İlgili Dönem Kazancından İndirilebilir

Bağışlar, yalnızca yapıldıkları döneme ait kazançtan indirilebilir. Örneğin, 2023 yılında yapılan bir bağış, yalnızca 2023 yılı kazancından indirilebilir. Gelecek yıllara ait kazançlardan ya da geçmiş yıllardaki kazançlardan indirilemez. Bu kural, bağışların vergisel avantajlarının sadece belirli bir yıl içinde geçerli olmasını sağlar.

5. Kazanç Yetersizliği veya Zarar Durumunda Bağış İndirimi Yapılamaz

Eğer bağış yapılan yıl içinde kazanç elde edilememişse veya kurumun faaliyetleri zararla sonuçlanmışsa, bağış indirimi yapılamaz. Ayrıca, kazanç yetersizliği nedeniyle indirilemeyen bağış tutarları gelecek yıllara devredilemez. Bu durum, bağışların yalnızca o yıl elde edilen kazançla sınırlı olduğunu gösterir ve gelecekteki kazançlara aktarılamaz.

6. Beyannamede Ayrıca Gösterilmesi Gerekir

Bağışların vergi indirimi kapsamında değerlendirilebilmesi için, vergi beyannamesinde ayrıca belirtilmesi gerekmektedir. Bu, vergi matrahının doğru bir şekilde hesaplanması ve bağışların hangi oranda indirim konusu yapılabileceğinin belirlenmesi açısından önemlidir. Beyannamede gösterilmeyen bağışlar, vergi indiriminden yararlanamaz.

7. Bağış ve Yardımlar Nakden veya Ayni Olabilir

Bağışlar, nakit olarak yapılabileceği gibi ayni olarak da yapılabilir. Ayni bağış, maddi varlıkların (mal veya hakların) bağışlanması anlamına gelir. Örneğin, bir işletmenin stoklarında yer alan ürünlerin bir kamu kurumuna bağışlanması ayni bağış olarak kabul edilir. Bu tür bağışların da vergi indiriminden yararlanabilmesi mümkündür.

8. Ayni Bağışın Değeri Nasıl Belirlenir?

Ayni olarak yapılan bağışlarda, bağışlanan mal veya hakkın değeri çeşitli yöntemlerle belirlenir:

• Maliyet bedeli: Eğer bağışlanan mal işletmenin kendi üretimi veya tedariki ise, maliyet bedeli esas alınarak değeri belirlenir.

• Kayıtlı değer (mukayyet değer): Eğer malın kayıtlı bir değeri varsa, bu değer üzerinden bağış hesaplanır.

• VUK hükümlerine göre tespit edilen değer: Eğer malın kayıtlı bir değeri yoksa, Vergi Usul Kanunu (VUK) hükümleri çerçevesinde takdir komisyonları tarafından belirlenen değer esas alınır.

Bu yöntemlerden biri kullanılarak bağışlanan malın vergisel değeri tespit edilir ve beyannameye işlenir.

9. İşletmelerden Aktif veya Stoklara Çekilen İktisadi Kıymetin Bağışlanması

Bir işletme, aktif ya da stoklarına kaydedilmiş iktisadi kıymetleri bağışlarsa, bu bağışın muhasebeleştirilmesi için bir fatura düzenlemesi gerekir. Düzenlenen faturanın arka yüzünde bağışın yapıldığı belirtilmeli ve bağışı kabul eden kamu kuruluşunun yetkilisi tarafından imzalanmalıdır. Bu işlem, bağışın belgelendirilmesi ve doğru şekilde kayıtlara geçirilmesi için önemlidir.

10. Bağışların %5 Üst Sınırına Dikkat Edilmelidir

Vergi indirimine tabi olan bağışların bir üst sınırı vardır ve bu sınır, ticari kazancın %5'i ile sınırlıdır. Bu sınırın üzerinde yapılan bağışlar, vergi matrahından düşülemez. Üst sınırın belirlenmesi için aşağıdaki formül kullanılır:

İndirilecek Bağış Tutarı = Ticari Kazanç – (Geçmiş yıl zararları + İştirak kazançları istisnası) x %5

Bu formül kullanılarak, indirime tabi bağış tutarı hesaplanır ve beyannamede bu tutar belirtilir.

11. Bağışların Kanunen Kabul Edilmeyen Giderler Olarak Beyan Edilmesi

Vergi muhasebesinde, ticari kar ve zararın tespitinde gider olarak dikkate alınan bağışlar, yıllık kurumlar vergisi beyannamesinde "Kanunen Kabul Edilmeyen Giderler" satırında gösterildikten sonra kurum kazancından indirim konusu yapılmalıdır. Bu uygulama, bağışların muhasebeleştirilmesi açısından doğru bir süreç izlenmesini sağlar ve vergi avantajından en etkin şekilde yararlanılmasına yardımcı olur.

Sonuç

Vergiden düşülebilecek bağışlar, hem yasal gereklilikleri hem de vergi avantajlarını doğru anlamayı gerektirir. Yapılan bağışların yalnızca belirli kurumlara yapılması, makbuz karşılığında ve karşılıksız olması gibi şartlar bu süreçte büyük önem taşır. Ayrıca, bağışların sadece ilgili dönemin kazancından indirilebileceği, kazanç yetersizliği veya zarar durumunda indirimin yapılamayacağı gibi hususlara dikkat edilmelidir. Bağış ve yardımların doğru muhasebeleştirilmesi ve beyannamede gösterilmesi, bu sürecin başarılı bir şekilde yürütülmesini sağlar.

Detaylı Bilgi ve müşavirlik hizmetlerimiz için

ÖZMEN MALİ MÜŞAVİRLİK